عاقبت به شری تصادفی نیست

جت الاسلام پناهیان گفت: از حالا تا وقت ظهور حضرت حجت، از سقوط هیچ کس تعجب نکنید، در جست و جوی دلیل آن هم نباشید، بیشتر نگران خودتان باشید. دلیل سقوط در آخرالزمان، دین است. کسانی که بصیرت اولویت خوبی ها را ندارند، بیشتر در معرض عاقبت به شری هستند. بدانید عاقبت به شری افراد تصادفی نیست و قواعد پیچیده ای دارد.

حجت الاسلام علیرضا پناهیان در مراسم اعتکاف مسجد دانشگاه تهران، گفت: اگر پیش از ترسیدن از سوء عاقبت، دنبال راه حل ها بروید، به مشکل بر می خورید. چون راه حل ها نباید نگرانی از سوء عاقبت را از بین ببرد.

وی ادامه داد: ما موجوداتی هستیم که دوست نداریم نگران باشیم و این تمایل گاهی ما را بدخت می کند. اگر چه از نگرانی ها خوشمان نمی آید، نباید نگرانی های واقعی را دفن کنیم. این خیانت است؛ بلکه باید دنبال رفع آنها باشیم.

وی تصریح کرد: آرامش نباید از نوع آرامش چهارپایان باشد؛ آرامش شایسته انسان، آرامشی است که از رسیدن به هدف، حاصل می شود. البته این آرامش در دنیا بر مومن حرام است و فقط به یک آرامش می توان دلخوش بود و آن خوشحالی از "در مسیر بودن" است.

پناهیان به بیماری عُجب اشاره کرد و گفت: هر قدر آرامش عمل درست، بیش از حد باشد، معلوم می شود که دچار بیماری عجب شدیم. باید معلوم شود کدام آرامش برای ما مطلوب است. اگر از رسیدن به یک مطلوب بیش از حد خوشحال هستیم، نورانیت حاصل از آن عمل از بین می رود. فقط باید از در مسیر بودن خوشحال باشیم. چون عجب چیزی است که به سادگی گرفتار آن می شویم.

این استاد دانشگاه گفت: انسان شایسته این دو آرامش است، یکی آرامش به مقصد رسیدن که البته مومن باید آن را بر خود حرام کند و دومی آرامش در مسیر بودن است. اما نوع دیگر آرامش که خوب است، آرامش از خوبی خداست. یعنی من از خود نگرانم، ولی از خدا و محبت او اطمینان دارم.

پناهیان با تاکید بر اینکه انسان در دنیا به دلیل اطلاعات هیچ وقت آرام نخواهد بود، گفت: چه بهتر که ناآرامی انسان از جنس معنوی باشد؛ این آرامش وقتی از انسان سلب می شود، مایه تکامل اوست. اساسا بندگان خوب خدا پرپر زدن برای خدا را دوست دارند. این ناآرامی را دوست دارد. عبد دوست دارد برای مولایش هلاک شود. عبد از امر لذت می برد. عبد از تهدید خدا لذت می برد. آنها که عبد نیستند برای خدا هم گردن کشی می کنند. بعضی ها عمری نماز می خوانند ولی عبد نمی شوند چون نمی دانند این رابطه باید چگونه باشد. نمی فهمد که عبد در برابر مولا بی اختیار است.

وی با اشاره به داستان ابراز علاقه ابن ملجم مرادی به حضرت علی (ع)، گفت: ابن ملجم زمانی به عنوان نماینده مردم یمن به محضر مولا علی (ع) رسید و با عبارات بسیار زیبا و شیوایی به آن حضرت ابراز علاقه کرد. امیر المومنین وقتی از نام او مطلع شدند، تعجب کردند و فرمودند تو قاتل من خواهی شد. ابن ملجم تعجب کرد و فرمود، یا امیرالمومنین من شما را بسیار دوست دارم، چطور ممکن است شما را به قتل برسانم. حضرت امیر فرمودند، من هرگز دروغ نگفتم و نمی گویم؛ تو قاتل من خواهی بود.

پناهیان تاکید کرد: نکته عجیب در این داستان این است که امیرالمومنین علاقه ابن ملجم به خود را تکذیب نکردند؛ چون سابقه دارد که ایشان در برابر ابراز علاقه های دروغین واکنش نشان می دادند. این نکته دقیقی است که باید به آن توجه کرد. حضرت آیت الله بهجت در باره این روایت می فرمایند، "بعضی ها یک عمر مثل پروانه دور امامشان می گردند و در آخر هم امامشان را می کشند، مثل ابن ملجم."، ابن ملجم حتی جزو قاتلان خوارج هم بود، یعنی تا آنجا هم امیرالمومنین را همراهی کرده بود.

وی ادامه داد: اگر از این داستان ترسیدید و از سوء عاقبت ها نگران شدید بدانید عاقبت به شری افراد تصادفی نیست و قواعد پیچیده ای دارد. گاهی تعجب می کنند که چطور یک فرد خوب ناگهان اینقدر عوض می شود، این امر دلایلی دارد که به برخی از آنها اشاره می کنم.

پناهیان دلیل اول را لایه لایه بودن وجود آدمی دانست و گفت: انسان لایه های پنهانی در وجود خود دارد و گاهی نمی داند که ایمان چقدر در درون قلب او نفوذ کرده، مدام باید خود را در این زمینه امتحان کنید و به مقداری از ایمان که در درون خود حس می کنید بسنده نکنید، قرآن می فرماید، "یا ایها الذین امَنوا، آمِنوا"، یعنی درجه ایمان خودت را رشد بده.

وی ادامه داد: دلیل دوم آن است که گاهی بدی های خود را پنهان می کنیم، بدی هایی که یا از آنها خبر داریم یا نه؛ آنها را انکار می کنیم. یکی از دلایل عدم عاقبت به خیری این است که ایمان به عمق نفوذ نکرده و بعد در خودسازی بدی های پنهانمان را مد نظر قرار نمی دهیم. باید به خود سوء ظن داشته باشیم. بگذاریم خدا به ما آرامش دهد، خودمان را بیهوده آرام نکنیم.

این استاد اخلاق تصریح کرد: در روایات آمده، برای عاقبت به خیری خود، برای دیگران خیر بخواهید. کسی که دلسوز دیگران نیست، احتمال بیشتری دارد که عاقبت به شر شود. نکته دیگر آنکه روی خوبی های خود حساب باز نکنید. شاید آن خوبی ها برایتان آسان بوده و منافع دیگری اقتضا می کرده که آنها را انجام دهید. حضرت امیر المومنین می فرمایند، "اگر دوست داری خدا تو را از سوء عاقبت حفظ کند، بدان که باید وقتی خیری به تو می رسد بگویی این خیر از خدا رسیده و اگر گناهی هم می کنی، باید بگویی خدا به من این مهلت را داده."

پناهیان تاکید کرد: اگر دیدید کسی عاقبت به شر شده، بدانید فرد بدی را در خود پنهان می کرده و حال آن بدی، مجال بروز پیدا کرده است.

وی راه دیگر عاقبت به خیری را استغفار دانست و گفت: وقتی استغفار می کنید، همه گناهانتان را در معرض بخشش قرار دهید، یعنی بدون دلبستگی به علایقتان، از هر آنچه خدا دوست ندارد، استغفار کنید و زیاد هم استغفار کنید.

پناهیان تاکید کرد: از حالا تا وقت ظهور حضرت حجت، از سقوط هیچ کس تعجب نکنید، در جستجوی دلیل آن هم نباشید، بیشتر نگران خودتان باشد. دلیل سقوط در آخرالزمان، دین است. کسانی که بصیرت اولویت خوبی ها را ندارند، بیشتر در معرض عاقبت به شری هستند.

وی خطاب به معتکفان گفت: برای آن که "عاقبت به خیری"، مسئله تان شود، هر کار خوبی که می کنید بگویید خدا توفیق داده و برای آن ارزش قایل نشوید، مومن عمل خوب خود را کم می شمارد. باید تمنا کنید که خدا آن اقدام را قبول کند. اگر سه روز معتکف شدید باید 30 روز برای قبول آن تمنا کنید. اگر این رفتار را داشتید، ان شاالله عاقبت به خیر می شوید.